Kontynuując wizytę na tej stronie, akceptujesz korzystanie z plików cookie zgodnie z polityką prywatności.

Disaster recovery w praktyce: Jak zabezpieczyć kluczowe zasoby przed awariami?

Kiedy praktyki disaster recovery mogą uratować firmę? Jak wdrożyć najlepsze standardy i technologie. Przeczytaj.

Wyobraź sobie, że w środku intensywnego dnia pracy Twój główny system nagle przestaje działać. Pracownicy nie mogą obsłużyć klientów, dane są niedostępne, a Ty nie wiesz, czy i kiedy uda się przywrócić normalną pracę firmy. Każda minuta przestoju to nie tylko strata finansowa, ale również ryzyko utraty zaufania klientów.

Właśnie dlatego disaster recovery staje się dziś podstawą odpowiedzialnego prowadzenia biznesu. To nie tylko zestaw procedur i narzędzi - to Twoja polisa bezpieczeństwa, gwarantująca, że w krytycznej sytuacji będziesz wiedzieć dokładnie, co robić.

W tym artykule pokażemy Ci, jak przygotować firmę na nieoczekiwane zdarzenia i stworzyć skuteczny plan działania, który pozwoli Ci spać spokojnie.

Nie masz czasu na cały artykuł?
Mamy rozwiązanie!

Przygotowaliśmy ekspresowe podsumowanie zawierające esencję najważniejszych informacji. Dostępne od ręki w zamian za dołączenie do społeczności IT Netige.

Co otrzymasz?

  • Kluczowe wnioski w 5 punktach
  • Zaoszczędzisz 15 minut czytania
  • Praktyczne wskazówki od ekspertów IT

Dołącz do profesjonalistów IT otrzymujących nasze materiały

🔒 Twoje dane są bezpieczne. W każdej chwili możesz zrezygnować z subskrypcji.

Dlaczego warto mieć plan disaster recovery?

Co miesiąc w Polsce dochodzi do ponad 10 tysięcy prób cyberataków na firmy. Według raportu CERT Polska za 2023 rok, najbardziej podatne na ataki są przedsiębiorstwa z sektora MŚP - właśnie te, które najrzadziej posiadają plan disaster recovery.

Realne zagrożenia dla systemów IT

Praktyka pokazuje, że utrata dostępu do systemów IT następuje zwykle z trzech powodów:

  • Cyberataki, szczególnie ransomware szyfrujący dane firmy
  • Awarie sprzętowe serwerów i systemów storage
  • Błędy w konfiguracji prowadzące do utraty lub uszkodzenia danych

Rozumienie RPO i RTO

Planowanie disaster recovery zaczyna się od odpowiedzi na dwa pytania:

  • "Ile danych możemy stracić bez paraliżu firmy?"
  • "Jak długo możemy działać bez dostępu do systemów?"

Te pytania przekładają się na dwa parametry techniczne: RPO (Recovery Point Objective) i RTO (Recovery Time Objective).

RPO - akceptowalny poziom utraty danych

RPO określa, ile danych jesteś w stanie odtworzyć lub stracić w przypadku awarii. W praktyce:

  • System księgowy może wymagać RPO na poziomie 15 minut - strata nawet jednej faktury może być krytyczna
  • System analityczny może mieć RPO 24h - dane można odtworzyć z innych źródeł
  • Wewnętrzna baza wiedzy może działać z RPO na poziomie tygodnia

RTO - czas powrotu do działania

RTO to maksymalny czas, w jakim musisz przywrócić działanie systemu. Na przykład:

  • System obsługi zamówień - RTO 1h (każda godzina przestoju to utrata przychodów)
  • Poczta firmowa - RTO 4h (zespół może tymczasowo używać alternatywnych kanałów komunikacji)
  • Archiwum dokumentów - RTO 24h (dostęp nie jest krytyczny dla bieżącej pracy)

Jak to wpływa na koszty?

Im niższe wartości RPO i RTO, tym wyższe koszty infrastruktury i procesów:

  • RPO 15 minut wymaga ciągłej replikacji danych
  • RTO 1h oznacza utrzymywanie zapasowej infrastruktury w trybie hot-standby
  • Dłuższe czasy pozwalają na tańsze rozwiązania typu cold-backup

Te parametry stanowią podstawę umowy SLA i determinują wybór konkretnych rozwiązań technicznych w Twoim planie disaster recovery.

Jak stworzyć skuteczną strategię disaster recovery?

Dobra strategia DR to nie teoretyczny dokument, ale praktyczny plan działania dostosowany do Twojej firmy. Oto jak ją zbudować krok po kroku.

Krok 1: Analiza procesów biznesowych

Zacznij od określenia, które systemy są krytyczne dla Twojej firmy:

  • Zidentyfikuj procesy, bez których firma nie może funkcjonować
  • Oszacuj straty finansowe dla każdej godziny przestoju
  • Określ zależności między systemami

Na przykład: dla sklepu internetowego system zamówień i baza produktowa są krytyczne (przestój = natychmiastowe straty), ale system raportowy może poczekać.

Krok 2: Plan działania w sytuacji awaryjnej

Stwórz jasne procedury określające:

  • Kto podejmuje decyzje podczas awarii
  • Jak komunikować się z pracownikami i klientami
  • Gdzie znajdują się kopie zapasowe i jak je przywrócić
  • Jakie są alternatywne metody pracy

Krok 3: Testowanie i aktualizacja

Plan DR to dokument, który żyje. Regularne testy pozwalają wykryć luki i przygotować zespół:

  • Przeprowadzaj symulacje awarii raz na kwartał
  • Testuj przywracanie backupów w środowisku testowym
  • Aktualizuj plan po każdej zmianie w infrastrukturze IT

Najczęstsze błędy przy tworzeniu strategii DR

  • Skupianie się tylko na backupach, zapominając o procesach
  • Brak jasnego podziału odpowiedzialności w zespole
  • Niedostosowanie strategii do realnego budżetu firmy
  • Tworzenie planu "na półkę" bez regularnych testów

Pamiętaj: skuteczna strategia DR to taka, którą Twój zespół rozumie i potrafi wdrożyć nawet o 3 nad ranem.

Technologie wspierające disaster recovery

Wybór odpowiedniej technologii DR zależy od wielkości firmy, budżetu i wymagań biznesowych. Przeanalizujmy dostępne rozwiązania.

Tradycyjny backup i replikacja

Najprostsza forma zabezpieczenia, która sprawdza się w małych firmach:

  • Backup na zewnętrzne dyski
  • Replikacja do zapasowej serwerowni
  • Koszt: niski do średniego
  • Skuteczność: ograniczona czasem przywracania danych

Własne centrum DR (Data Recovery Center)

Dedykowana infrastruktura zapasowa, dostępna w trzech wariantach:

  • Hot site: systemy działają równolegle, przełączenie w minuty
  • Warm site: systemy są skonfigurowane, wymagają uruchomienia
  • Cold site: tylko przygotowana lokalizacja, sprzęt trzeba dostarczyć

Wymaga znaczących inwestycji, ale daje pełną kontrolę nad procesem recovery.

DRaaS (Disaster Recovery as a Service)

Rozwiązanie chmurowe, które eliminuje potrzebę własnej infrastruktury zapasowej:

  • Replikacja systemów do chmury
  • Automatyczne przełączanie w razie awarii
  • Płatność za faktyczne wykorzystanie
  • Skalowalność bez inwestycji sprzętowych

Którą technologię wybrać?Dla firm do 50 pracowników:

  • DRaaS lub prosty backup w chmurze
  • RPO: kilka godzin
  • RTO: do 24h
  • Miesięczny koszt: 1-2% budżetu IT

Dla firm 50-250 pracowników:

  • Hybrydowe rozwiązanie (lokalny backup + DRaaS)
  • RPO: 1-4 godziny
  • RTO: 4-8h
  • Miesięczny koszt: 3-5% budżetu IT

Dla dużych organizacji:

  • Własne centrum DR lub premium DRaaS
  • RPO: minuty
  • RTO: 1-2h
  • Miesięczny koszt: 5-10% budżetu IT

Jak testować plan disaster recovery?

Plan DR, którego nie testujesz, to tylko teoria. Praktyka pokazuje, że podczas pierwszych testów wykrywanych jest nawet 40% luk w procedurach. Sprawdź, jak skutecznie przetestować swój plan.

Scenariusze testowe

Zacznij od prostych testów, stopniowo przechodząc do bardziej złożonych:

Test dostępu do backupów

  • Cel: Sprawdzenie, czy kopie zapasowe są dostępne i kompletne
  • Przebieg: Próba przywrócenia losowo wybranych plików
  • Częstotliwość: Co miesiąc
  • Typowe problemy: Uszkodzone backupy, brak krytycznych plików

Test odtworzenia pojedynczego systemu

  • Cel: Weryfikacja procedury przywracania
  • Przebieg: Całkowite odtworzenie systemu w środowisku testowym
  • Częstotliwość: Co kwartał
  • Najczęstsze problemy: Brak dokumentacji konfiguracji, niekompletne zależności

Test pełnego failover

  • Cel: Sprawdzenie przełączenia na infrastrukturę zapasową
  • Przebieg: Symulowana awaria głównego centrum danych
  • Częstotliwość: Co pół roku
  • Typowe wyzwania: Problemy z DNS, niesynchronizowane dane

Harmonogram testów na rokStycznia/Luty:

  • Test backupów
  • Weryfikacja dokumentacji DR
  • Aktualizacja listy kontaktów awaryjnych

Kwiecień/Maj:

  • Test odtworzenia krytycznych systemów
  • Szkolenie zespołu z procedur DR
  • Analiza wyników i aktualizacja planu

Lipiec/Sierpień:

  • Pełny test failover
  • Weryfikacja czasów RTO/RPO
  • Aktualizacja procedur

Październik/Listopad:

  • Test backupów
  • Przegląd i aktualizacja planu DR
  • Planowanie budżetu DR na kolejny rok

Praktyczna lista kontrolna do testów

Przed testem:

  • Powiadomienie wszystkich interesariuszy
  • Backup aktualnej konfiguracji
  • Przygotowanie środowiska testowego

W trakcie testu:

  • Pomiar czasu każdej operacji
  • Dokumentowanie napotkanych problemów
  • Weryfikacja działania odtworzonych systemów

Po teście:

  • Analiza zebranych metryk
  • Aktualizacja procedur
  • Raport z rekomendacjami zmian
  • Harmonogram wdrożenia poprawek

Ile kosztuje disaster recovery?

Wdrożenie planu DR to inwestycja w bezpieczeństwo firmy. Choć początkowe koszty mogą wydawać się wysokie, warto spojrzeć na nie przez pryzmat potencjalnych strat. W Polsce średni koszt godziny przestoju dla firm z sektora e-commerce to 20-50 tysięcy złotych, a w przypadku usług finansowych może sięgać nawet 200 tysięcy złotych.

Dostępne rozwiązania i ich koszty

Najprostszym rozwiązaniem jest backup w chmurze. Za około 200 złotych miesięcznie mała firma może zabezpieczyć podstawowe dane. To rozwiązanie sprawdza się w startupach i mikroprzedsiębiorstwach, gdzie priorytetem jest ochrona dokumentacji i baz danych.

Średnie firmy najczęściej wybierają model DRaaS (Disaster Recovery as a Service). Miesięczny koszt na poziomie 1000-3000 złotych zapewnia nie tylko backup, ale także możliwość szybkiego przywrócenia całej infrastruktury. W tej cenie otrzymujemy również wsparcie techniczne i regularne testy systemu.

Duże organizacje często decydują się na własne centrum DR. To inwestycja rzędu minimum 100 tysięcy złotych, plus miesięczne koszty utrzymania. Daje jednak pełną kontrolę nad procesem disaster recovery i najwyższy poziom bezpieczeństwa.

Prewencja czy reakcja?

Przykład z rynku najlepiej pokazuje różnicę w kosztach. Firma produkcyjna zatrudniająca 100 pracowników wydaje na DR około 50 tysięcy złotych rocznie. To może wydawać się dużo, dopóki nie porównamy tej kwoty z kosztami odtwarzania systemów po poważnej awarii bez planu DR - 200 do 500 tysięcy złotych, nie licząc strat wizerunkowych i utraty klientów.

Obliczanie zwrotu z inwestycji

Wyliczenie ROI z disaster recovery nie jest skomplikowane. Należy wziąć pod uwagę potencjalne straty, prawdopodobieństwo awarii i roczny koszt DR. Dla przykładowej firmy, gdzie potencjalne straty oszacowano na 300 tysięcy złotych, a prawdopodobieństwo poważnej awarii w ciągu roku wynosi 15%, inwestycja 20 tysięcy złotych w DR daje zwrot na poziomie 125%.

Kluczowe elementy budżetu DR

Planując budżet DR, należy pamiętać o elementach, na których nie warto oszczędzać. Regularne testy powinny pochłaniać minimum 10% budżetu, a szkolenia zespołu kolejne 5%. Niezbędne jest też uwzględnienie kosztów dokumentacji, procedur i całodobowego wsparcia technicznego.

Od czego zacząć?

Plan disaster recovery nie musi być skomplikowany - ważne, żeby był skuteczny. Na początek:

Przeanalizuj swoją firmę. Które systemy są krytyczne? Ile możesz stracić danych? Jak długo możesz działać bez dostępu do systemów? Te odpowiedzi pomogą Ci wybrać odpowiednie rozwiązanie.

Zacznij od podstaw - dobrego systemu backupu i prostych procedur przywracania danych. Z czasem możesz rozbudować swój plan o bardziej zaawansowane elementy.

Pamiętaj, że najgorszy plan DR to ten, którego nie ma. Nawet prosty backup w chmurze to lepsze zabezpieczenie niż czekanie na "odpowiedni moment" na wdrożenie pełnego rozwiązania.

Potrzebujesz wsparcia w zaplanowaniu lub wdrożeniu disaster recovery? Pomożemy Ci zabezpieczyć firmę przed nieprzewidzianymi zdarzeniami.

Rafał Cyndler
Rafał Cyndler
Chief Executive Officer
Netige
11/2/2025

Szukasz zaangażowanego zespołu informatyków?

76% menedżerów wskazało, że ich usługi IT są dostarczane za pośrednictwem zewnętrznych podmiotów.

Napisz do nas 👋