Disaster recovery w praktyce: Jak zabezpieczyć kluczowe zasoby przed awariami?

Disaster recovery (DR) to określenie na zestaw praktyk i technologii wykorzystywanych, jako element zarządzania ryzykiem i zachowania ciągłości działania firmy. Mają one umożliwić minimalizację wpływu nieprzewidzianych zdarzeń na operacje biznesowe.

Podstawą sprawnego przywracania systemów po wystąpieniu incydenu, jest posiadanie skutecznego planu disaster recovery (DRP), obejmującego backup, replikację oraz zachowania i procedurę działania po zdarzeniu.

Jednak samo stworzenie planu to nie wszystko. Technologie cały czas się zmieniają, podobnie, jak zasoby technologiczne w firmach. Pojawiają się nowe aplikacje czy źródła danych oraz miejsca ich przehowywania. Dlatego tak ważne jest regularne testowanie Twojego DRP oraz jego modyfikacja na poczet nowo wykrytych zagrożeń.

Dbałość o stosowanie najlepszych praktyk zabezpieczania się przed nieprzewidzianymi zdarzeniami, pozwala zminimalizować ryzyko downtime'u i strat danych, jak również znacząco skrócić czas niezbędny do przywrócenia systemów do normalnego funkcjonowania po awarii.

Rozumienie RPO i RTO

Na początek warto zrozumieć kilka pojęć, jak Recovery Point Objective (RPO) i Recovery Time Objective (RTO), ponieważ są one podstawą skutecznego planu Disaster Recovery (DRP). Oto, co musisz wiedzieć o tych dwóch wskaźnikach:

1. Definicja RPO i RTO:

• RPO (Recovery Point Objective) określa maksymalny akceptowalny okres, w którym dane mogą zostać utracone w wyniku awarii. Jest to czas, który mija od ostatniego backupu danych do momentu wystąpienia awarii.
• RTO (Recovery Time Objective) wskazuje maksymalny czas, w jakim system musi zostać przywrócony do normalnego funkcjonowania po awarii. Jest to kluczowy element dla minimalizacji negatywnego wpływu przestoju na działalność firmy.

2. Znaczenie w planowaniu DRP:

• RPO i RTO są niezbędne do określenia częstotliwości i rodzaju wykonywanych kopii zapasowych oraz szybkości ich przywracania.
• Należy je dostosować do specyficznych potrzeb aplikacji i ich wpływu na działanie firmy. Dla aplikacji krytycznych wartości RPO i RTO powinny być jak najniższe, podczas gdy dla mniej krytycznych aplikacji wyższe wartości mogą być akceptowalne.

3. Wpływ na koszty i złożoność systemu:

• Osiągnięcie niskich wartości RPO i RTO wymaga większych inwestycji w infrastrukturę, personel i procesy.
• Należy znaleźć równowagę między potrzebami biznesowymi a kosztami i czasem potrzebnym na odzyskanie danych i funkcjonowania systemów.

Te wskaźniki są często włączane do Umów o Poziomie Usług (SLA), aby zapewnić, że uzgodnione poziomy ochrony danych i dostępności systemu są spełniane.

Strategie Disaster Recovery

Samą strategię powrotu do działania po incydencie najlepiej przygotować indywidualnie pod kątem organizacji i jej procesów oraz technologii. Jednak istnieje kilka kluczowych elementów strategii disaster recovery, które każdorazowo warto wziąć pod uwagę.

Ocena Ryzyka i Analiza Wpływu na Biznes

Przeprowadzenie oceny ryzyka i analizy wpływu na biznes (BIA) pozwala zidentyfikować systemy i procesy, które są najbardziej narażone na awarie. To pierwszy krok do stworzenia skutecznego planu DRP, który skupia się na najważniejszych aspektach działalności firmy.

Przygotowanie Planu DRP

Plan powinien zawierać wyznaczenie celów, inwentaryzację i priorytetyzację sprzętu, alokację zadań dla zespołu IT oraz pracowników, szczegółowe procedury backupu dla każdego zasobu danych, procedury reagowania na incydenty dla różnych scenariuszy oraz procedury przywracania.

Regularne Testowanie i Aktualizacje

Regularne testowanie i aktualizowanie DRP pozwalają utrzymać maksymalną ciągłość działalności. Testy powinny być przeprowadzane w różnych warunkach, aby sprawdzić skuteczność planu w każdej możliwej sytuacji awaryjnej.

Szkolenia i Świadomość Cyberbezpieczeństwa

Regularne szkolenia z cyberbezpieczeństwa dla wszystkich pracowników, szczególnie tych pracujących zdalnie, są niezbędne do zmniejszenia ryzyka utraty danych spowodowanej ransomware lub innym złośliwym oprogramowaniem. Świadomość pracowników może znacząco przyczynić się do ograniczenia błędów ludzkich, które stanowią nawet 38% incydentów bezpieczeństwa.

Integracja DRP i BCP

Połączenie strategii DRP (Planu Odtwarzania Po Awarii) i BCP (Planu Ciągłości Działania) może pomóc zminimalizować wpływ zdarzenia na działalność biznesową. Oba plany powinny być ze sobą zintegrowane, aby zapewnić kompleksową ochronę i szybkie przywrócenie normalnego funkcjonowania organizacji po wystąpieniu awarii.

Technologie wspierające Disaster Recovery

Nowoczesne rozwiązania w zakresie disaster recovery często wykorzystują usługi oparte na chmurze, które pozwalają przechowywać kopie zapasowe poza siedzibą firmy i uzyskiwać do nich dostęp zdalnie. DRaaS (Disaster Recovery as a Service) to forma outsourcingu DR, w której dostawca usług oferuje aplikacje, łączność sieciową, przestrzeń dyskową oraz moc obliczeniową. DRaaS jest rozwiązaniem opartym na chmurze, które replikuje kluczowe systemy i dane do bezpiecznego centrum danych poza siedzibą.

1. Backup i replikacja
   Regularne tworzenie kopii danych chroni przed ich utratą. Replikacja polega na tworzeniu aktualnej, zduplikowanej wersji systemu lub aplikacji w oddzielnej lokalizacji.

2. Centrum Disaster Recovery (DRC)
   Rozwiązanie umożliwiające organizacji utrzymanie operacji w przypadku poważnej awarii. Wymaga znaczących inwestycji finansowych oraz dedykowanego zespołu IT do jego budowy, konfiguracji i zarządzania.

3. DRaaS (Disaster Recovery Center as a Service)
   Rozwiązanie oferujące możliwości Centrum Disaster Recovery jako usługę, zazwyczaj rozliczaną miesięcznie. Jest to elastyczny, bezpieczny i opłacalny sposób na ochronę infrastruktury IT bez konieczności zakupu, utrzymania lub zarządzania infrastrukturą wewnętrzną.

4. Jak działa DRaaS
   DRaaS polega na replikacji systemów IT do wybranego infrastruktury chmurowej. W przypadku awarii głównego centrum, systemy są uruchamiane w centrum zapasowym, zapewniając ciągłość działalności biznesowej do czasu rozwiązania problemów z infrastrukturą główną.

Wykorzystanie DRaaS może pomóc firmom szybko odzyskać sprawność po katastrofie dzięki wsparciu doświadczonych partnerów. Cloud backup (Backup-as-a-Service) to kolejna usługa, która oferuje nowoczesne, skalowalne rozwiązania do tworzenia kopii zapasowych z automatycznym backupem danych i wysoką skalowalnością zasobów.

Przygotowanie i testowanie planu Disaster Recovery

O tym, że regularne testowanie i aktualizowanie planu Disaster Recovery (DRP) są kluczowe dla zapewnienia jego skuteczności w przypadku wystąpienia incydentu. Testowanie pozwala zidentyfikować słabe punkty oraz obszary wymagające poprawy, co jest niezbędne do szybkiego odzyskania kluczowych systemów i danych po katastrofie. Ponadto, testowanie weryfikuje Plan Ciągłości Działania (BCP), co jest kluczowe dla utrzymania ciągłości operacyjnej.

Typy testów Disaster Recovery

1. Testy na papierze
   Przeglądanie planu DR bez praktycznej implementacji przez doświadczonego specjalistę.

2. Testy przejściowe
   Dyskusja nad planem DR z zespołem, identyfikacja potencjalnych problemów i sugerowanie ulepszeń.

3. Testy symulacyjne
   Walidacja planu DR w kontrolowanym środowisku, które naśladuje rzeczywisty scenariusz zdarzenia.

4. Testy równoległe
   Uruchomienie systemów odzyskiwania równolegle z systemami produkcyjnymi, aby upewnić się, że mogą one obsłużyć obciążenie.

5. Testy przekrojowe
   Przełączanie z środowiska produkcyjnego na środowisko odzyskiwania, aby sprawdzić i zapewnić płynne przejście.

Częstotliwość i planowanie testów

Zaleca się przeprowadzanie testów DR co najmniej raz na kwartał, aby upewnić się, że plan jest aktualny i skuteczny. Częstotliwość testowania zależy od branży, skali operacji i tolerancji na ryzyko organizacji.

Lista kontrolna testowania DR

• Określenie celów odzyskiwania i priorytetów.
• Wybór odpowiedniej metody testowania.
• Powiadomienie wszystkich zainteresowanych stron.
• Zapewnienie szkolenia i zasobów dla zespołu testowego.
• Wykonanie testu i zapisanie wyników.
• Analiza wyników, identyfikacja problemów i wprowadzenie ulepszeń.
• Dokumentowanie procesu testowego i wyników.

Regularne testowanie i optymalizacja DRP zapewniają, że plan pozostaje aktualny i skuteczny, pomagając dostosować się do ewoluujących zagrożeń i ciągle doskonalić swoją strategię zachowania ciągłości działania.

Koszt vs. wartość Disaster Recovery

Implementowanie i utrzymanie Planu Odtwarzania Po Awarii (DRP) wiąże się z kosztami, jednak korzyści takie jak minimalizacja czasu przestoju i utraty danych, ochrona przychodów i reputacji, a także zapewnienie zgodności z przepisami o ochronie danych często przewyższają te wydatki.

Najgorszym możliwym podejściem jest wdrażanie DRP po pierwszym zdarzeniu. Zasada “mądry Polak po szkodzie” przynosi bardzo kosztowne efekty, gdyż poza odzyskaniem danych, trzeba przeprowadzić audyt i wdrożyć konieczne zmiany, a wszystko jednocześnie. W takim modelu koszty operacji będą wynosić nawet kilkaset tysięcy złotych jednorazowo.

Koszt przestoju

Według badań przeprowadzonych przez Ponemon Institute i Gartner, koszt przestoju i utraty ciągłości biznesowej podczas awarii może wynosić od 5,000 do prawie 9,000 dolarów za minutę.  

DRaaS dla małych i średnich przedsiębiorstw

Aż 93% małych i średnich przedsiębiorstw bez Centrum Odtwarzania Po Awarii (DRC) lub usługi DRaaS kończy działalność w ciągu roku po poważnej awarii infrastrukturalnej. To statystyka, która jasno pokazuje, jak krytyczne dla przetrwania firmy jest posiadanie skutecznego planu Disaster Recovery.

Implementując te strategie, Twoja firma nie tylko skutecznie reaguje na awarie, ale również minimalizuje potencjalne straty i koszty związane z przestojami i uszkodzeniem danych.

Przypadki użycia i przykłady

Disaster Recovery (DR) jest procesem, który obejmuje tworzenie kopii zapasowych i przywracanie danych po zakłóceniu lub awarii. Jest to kluczowe dla ochrony danych, ciągłości biznesowej oraz poprawy cyberbezpieczeństwa.  

Cyberzagrożenia, takie jak ransomware, są znaczącym wyzwaniem w DR, a rozwiązania takie jak Security Operation Center (SOC) mogą stanowić skuteczną przeciwwagę.

DR można zastosować w różnych scenariuszach, od katastrof naturalnych, przez awarie budynków, po kradzież sprzętu lub nieautoryzowany dostęp do systemów IT.  

• Plan Ciągłości Działania (BCP) koncentruje się na przywróceniu standardowej operacyjności firmy po incydencie, co jest kluczowe dla minimalizacji przestojów i ochrony reputacji.
• DRaaS znajduje zastosowanie w przypadkach takich jak katastrofy naturalne, awarie sprzętu oraz cyberataki, oferując elastyczność i bezpieczeństwo niezbędne do szybkiego reagowania i minimalizacji strat.

Disaster Recovery dla Twojej firmy

Wdrożenie wyspecjalizowanych strategii, takich jak ocena RPO i RTO, regularne testowanie planów DRP, a także integracja nowoczesnych technologii wspierających DR, pokazuje, jak można skutecznie minimalizować ryzyko i wpływ awarii na działalność biznesową. To, w jaki sposób firmy zastosują zaprezentowane metody, ma znaczenie dla zapewnienia ciągłości działania i ochrony reputacji na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń.

Podsumowując, znaczenie i wartość efektywnego planowania Disaster Recovery w dzisiejszej przestrzeni biznesowej nie może zostać przecenione. Istotne jest, aby organizacje nie tylko przyjęły strategie Disaster Recovery, lecz nieustannie je aktualizowały i dostosowywały do ewoluujących zagrożeń.